Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, khi đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ. Sự hạn chế này đặt ra thách thức lớn trong việc thúc đẩy sự phát triển của DNNVV một cách bền vững.
Để giải quyết thách thức này, việc xây dựng một khung chính sách toàn diện bao gồm 4 trụ cột chính là điều cần thiết. Đầu tiên, hoàn thiện khung pháp lý sẽ giúp tạo ra một môi trường pháp lý minh bạch và thuận lợi cho sự phát triển của DNNVV. Thứ hai, cải cách tài chính sẽ giúp tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn của các DNNVV. Thứ ba, nâng cao năng lực của DNNVV sẽ giúp họ có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững. Cuối cùng, phát triển hạ tầng thị trường sẽ giúp tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các DNNVV.
Các DNNVV tại Việt Nam đang đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc tiếp cận nguồn tài chính truyền thống lẫn bền vững. Tỷ lệ các DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống chỉ còn 28% vào năm 2023. Tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia trong khu vực. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có các giải pháp hỗ trợ để giúp DNNVV vượt qua những rào cản này.
Ba rào cản chính hạn chế sự tham gia của các DNNVV vào tài chính bền vững gồm: thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG); sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương; và tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp. Để vượt qua những rào cản này, các giải pháp phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và dựa trên kinh nghiệm quốc tế cần được đề xuất.
Một số giải pháp đề xuất bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực của DNNVV, và phát triển hạ tầng thị trường. Việc thực thi đồng bộ các giải pháp này có thể thúc đẩy huy động tài chính bền vững cho các DNNVV, đồng thời tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh. Đây không chỉ là chính sách tài chính, mà còn là nền tảng chiến lược để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững.
Nhìn chung, việc hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính bền vững không chỉ giúp họ phát triển mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Với các giải pháp phù hợp và sự hỗ trợ từ chính phủ, các DNNVV có thể trở thành động lực chính cho sự tăng trưởng kinh tế và góp phần vào việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.
