Hà Nội đang đối mặt với thách thức lớn khi thực hiện lộ trình loại bỏ xe máy xăng, đặc biệt trong khu vực nội đô. Theo yêu cầu của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, sẽ áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.
Hà Nội hiện có trên 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ôtô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới song vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.
TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc loại bỏ xe máy xăng là bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ôtô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.
Để giải bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp, qua đó giúp tăng tỉ lệ sử dụng xe điện, giảm ô nhiễm môi trường.
Ông Thanh cũng đề xuất thành phố cần tập trung đầu tư, phát triển mạnh mẽ hạ tầng giao thông công cộng, bao gồm cả hệ thống trạm sạc điện cho xe máy và ôtô điện. Việc này nhằm đảm bảo cho người dân có đủ phương tiện để di chuyển trong trường hợp xe máy xăng bị loại bỏ. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của việc sử dụng xe điện và tác hại của xe máy xăng đối với môi trường.
Việc loại bỏ xe máy xăng tại Hà Nội là một phần quan trọng trong nỗ lực cải thiện môi trường và chất lượng sống của người dân. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, thành phố cần đưa ra các giải pháp toàn diện và phù hợp với điều kiện thực tế. Đây cũng là dịp để Hà Nội tiến gần hơn đến những thành phố hiện đại, văn minh và thân thiện với môi trường như nhiều nước trên thế giới.
Việc thay thế xe máy xăng bằng xe máy điện không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần tạo nên một môi trường sống sạch sẽ và an toàn hơn cho người dân. Với sự quyết tâm và sự tham gia của các bên liên quan, Hà Nội hoàn toàn có thể hiện thực hóa mục tiêu này trong tương lai không xa.
