Một phát hiện địa chất quan trọng gần đây tại Trung Quốc đã hé lộ về một “mật mã” ẩn sau mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, khu tự trị Nội Mông Cổ. Mỏ đất hiếm này chiếm đến 90% trữ lượng của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm, được xem là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nhiều mặt hàng công nghệ cao như pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Câu chuyện về mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ tuổi của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó đã xác định rằng các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao.
Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng một hệ sinh thái hoàn chỉnh bao gồm khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm. Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Science Advances, đã đưa ra một phát hiện quan trọng: phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà thực sự đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà ngành công nghiệp đất hiếm đang phải đối mặt là công nghệ tách chiết, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm kiếm nguồn thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước.
Trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không còn là một vấn đề kỹ thuật thuần túy mà đã trở thành một vấn đề chiến lược sống còn. Việc đảm bảo nguồn cung cấp đất hiếm đã trở thành một ưu tiên hàng đầu đối với nhiều quốc gia, và phát hiện mới tại Bạch Vân Ngao Bác có thể sẽ thay đổi cách thế giới tiếp cận tài nguyên quan trọng này trong những thập kỷ tới.
Với vai trò quan trọng của đất hiếm trong nhiều ngành công nghiệp chiến lược, phát hiện này không chỉ có ý nghĩa về mặt khoa học mà còn có tác động lớn đến địa chính trị và kinh tế toàn cầu. Các quốc gia trên thế giới sẽ cần phải xem xét lại chiến lược của mình trong việc khai thác và sử dụng tài nguyên này, nhằm đảm bảo an ninh cung cấp và phát triển bền vững.
