Trong quá trình tái cấu trúc và phát triển, tỉnh Ninh Bình đã chứng kiến sự ra đời của nhiều đơn vị hành chính mới, đánh dấu cho sự thay đổi trong bộ máy quản lý và định hướng phát triển bền vững. Một trong những sự kiện đáng chú ý gần đây là sự hình thành của phường Tây Hoa Lư, một đơn vị hành chính mới được tạo ra từ sự hợp nhất của nhiều địa phương giàu bản sắc văn hóa. Phường Tây Hoa Lư không chỉ kế thừa khí thiêng của Cố đô Hoa Lư mà còn hòa quyện với nhịp sống mới, tạo nên một thực thể hành chính có diện tích tự nhiên 84,96 km² và dân số gần 47.000 người.

Sự ra đời của phường Tây Hoa Lư là kết quả từ chủ trương lớn của Chính phủ nhằm tinh gọn bộ máy quản lý, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã để tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Đặc biệt, trong bối cảnh tỉnh Ninh Bình đang có những bước đi chiến lược để khai thác tiềm năng, thế mạnh vùng lõi di sản, tạo điểm tựa cho phát triển đô thị di sản thiên niên kỷ và công nghiệp văn hóa, việc hình thành phường Tây Hoa Lư được xem là một bước đi hợp lý và chiến lược.

Với lợi thế về diện tích rộng lớn, phường Tây Hoa Lư sở hữu dư địa phát triển vượt trội, thuận lợi trong quy hoạch không gian đô thị, bố trí hạ tầng cũng như bảo tồn và khai thác giá trị di sản văn hóa – thiên nhiên phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Nổi bật trong địa phận của phường là Di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư, một trong những di sản văn hóa quý giá của Việt Nam. Sự hiện diện của di tích này tạo điều kiện thuận lợi cho phường Tây Hoa Lư trong việc phát triển du lịch và bảo tồn di sản văn hóa, từ đó mở ra những cơ hội phát triển mới cho địa phương.

Bản sắc văn hóa đa dạng và phong phú là nền tảng phát triển của phường Tây Hoa Lư. Được hình thành từ sự hợp nhất của nhiều địa phương có truyền thống lịch sử, văn hóa phong phú, phường Tây Hoa Lư sở hữu một nền tảng văn hóa đa tầng, là sự giao thoa giữa các giá trị văn hóa dân tộc, tôn giáo và di sản. Điều này không chỉ thể hiện qua các lễ hội truyền thống mà còn qua sự tồn tại của các di tích lịch sử, văn hóa lâu đời. Du lịch, với các điểm nhấn như chùa Bái Đính – một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam, sẽ là thế mạnh trong định hướng phát triển kinh tế bền vững của phường Tây Hoa Lư.

Trong định hướng phát triển giai đoạn mới, phường Tây Hoa Lư xác lập rõ nguyên tắc: Bảo tồn di sản không chỉ là trách nhiệm, mà là nền tảng chiến lược để kiến tạo tương lai. Mỗi quyết sách kinh tế – xã hội đều đặt di sản vào trung tâm, xem đó là sức mạnh nội lực, là nguồn lực bền vững để xây dựng một đô thị hiện đại, có chiều sâu văn hóa và bản sắc riêng biệt. Qua đó, không chỉ mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội được thực hiện mà còn giữ gìn và phát huy được giá trị của di sản văn hóa, góp phần xây dựng phường Tây Hoa Lư trở thành một điểm sáng trong bức tranh phát triển của tỉnh Ninh Bình.

Chuyển đổi số trong hoạt động bảo tàng đang trở thành xu hướng tất yếu trên toàn thế giới, nhằm hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số. Tại Việt Nam, các bảo tàng cũng cần thiết phải có một phòng chuyển đổi số để góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn di sản một cách bền vững, thu hút công chúng thế hệ mới và hội nhập quốc tế.

TS Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã chia sẻ quan điểm này trong chuyến đi học tập và trao đổi kinh nghiệm bảo tồn di sản tại Ba Lan. Theo ông, việc thành lập phòng chuyển đổi số đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của các bảo tàng tại Ba Lan, một quốc gia có hệ thống bảo tàng hiện đại và năng động bậc nhất Đông Âu.

Phòng chuyển đổi số tại các bảo tàng Ba Lan đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên biệt, bao gồm số hóa hiện vật, xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, đăng tải nội dung lên các nền tảng số, phục vụ cho công tác in ấn, xuất bản, cũng như truyền thông và nghiên cứu. Các bảo tàng tại Ba Lan đều được trang bị studio chụp ảnh chuyên nghiệp có diện tích lớn, hệ thống ánh sáng chuẩn bảo tàng và máy ảnh hiện đại với độ phân giải cao.

Quá trình số hóa hiện vật tại các bảo tàng Ba Lan được thực hiện với tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đảm bảo tính chân thực và sắc nét khi chuyển sang không gian số. Sau khi hoàn tất khâu chụp ảnh và xử lý hình ảnh, dữ liệu được cập nhật lên hệ thống nền tảng số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu số hóa, đây là quá trình lưu giữ toàn bộ hiện vật, hình ảnh, tư liệu của bảo tàng.

Việc thành lập phòng chuyển đổi số không còn là sự lựa chọn, mà là một yêu cầu cấp thiết đối với các bảo tàng ở Việt Nam, nhằm hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và từng bước hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số. Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện nay, hầu hết các bảo tàng vẫn vận hành theo mô hình truyền thống và chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số.

Các chuyên gia cho rằng, nếu không có bước nhảy về công nghệ, bảo tàng sẽ tiếp tục lùi lại phía sau, không bắt kịp nhu cầu và tâm lý tiếp cận mới của công chúng. Việc số hóa hiện vật, nếu có, thường được thực hiện rời rạc, dưới dạng các dự án ngắn hạn, thuê ngoài. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, không bảo mật, khó duy trì và không phát huy được giá trị về lâu dài.

Do đó, việc thành lập một quỹ chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tàng tại Việt Nam là hết sức cần thiết, nhằm tạo ra nguồn lực ổn định để hỗ trợ các bảo tàng từng bước hình thành phòng chuyển đổi số, triển khai số hóa hiện vật, xây dựng cơ sở dữ liệu và phát triển nền tảng trưng bày số một cách bài bản, bền vững.

Trong nỗ lực không ngừng nhằm phát triển văn hóa và con người Việt Nam hướng tới sự phát triển bền vững của đất nước, tỉnh Khánh Hòa đang tích cực nghiên cứu và đề xuất các chính sách mới nhằm thu hút và trọng dụng các tài năng trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn. Thông tin này được đưa ra trong bối cảnh tỉnh Khánh Hòa triển khai kế hoạch hành động thực hiện các kết luận của Trung ương về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Khánh Hòa đã ban hành Kế hoạch vào tháng 7/2025, trong đó nêu rõ quyết tâm nâng cao nhận thức về vị trí và vai trò then chốt của văn hóa cũng như con người Khánh Hòa trong sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của địa phương. Văn hóa được khẳng định là nền tảng tinh thần vững chắc, nguồn lực nội sinh và động lực quan trọng cho sự phát triển của tỉnh trong kỷ nguyên mới.

Kế hoạch của tỉnh Khánh Hòa tập trung vào 5 nhóm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm. Trước hết, tỉnh sẽ đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo nhằm tạo ra những chuyển biến căn bản trong nhận thức và hành động của các cấp ủy, chính quyền, tổ chức chính trị – xã hội và nhân dân về vị trí, vai trò của văn hóa. Thứ hai, tỉnh sẽ hoàn thiện thể chế và chính sách về văn hóa, con người để tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của văn hóa. Song song với đó, tỉnh cũng đẩy mạnh xã hội hóa và phát huy vai trò của Nhân dân, doanh nghiệp và các tổ chức chính trị – xã hội trong phát triển văn hóa.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong kế hoạch của tỉnh Khánh Hòa là phát triển nguồn nhân lực và hoàn thiện chính sách trong lĩnh vực văn hóa. Tỉnh sẽ tập trung vào việc thu hút, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ văn nghệ sĩ, cũng như sửa đổi, bổ sung các chính sách ưu tiên và đãi ngộ đặc biệt cho các tài năng trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn và di sản văn hóa. Điều này cho thấy sự quan tâm đặc biệt của tỉnh đối với việc phát triển tài năng văn hóa, nghệ thuật, từ đó góp phần nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của văn hóa Khánh Hòa trên cả nước.

Ngoài ra, tỉnh Khánh Hòa cũng sẽ tăng cường thông tin, tuyên truyền và hợp tác quốc tế về văn hóa nhằm mở rộng không gian phát triển văn hóa của tỉnh. Việc huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, phấn đấu mức chi ngân sách cho văn hóa cao hơn mức bình quân của cả nước cũng được xem là một hướng đi quan trọng. Tỉnh đặt mục tiêu không chỉ phát huy các giá trị văn hóa truyền thống mà còn tạo ra những giá trị văn hóa mới, phù hợp với xu thế phát triển của thời đại.

Đáng chú ý, Ban Thường vụ Tỉnh ủy giao Đảng ủy UBND tỉnh chủ trì đề xuất các cơ chế và chính sách mang tính đột phá. Trong đó, việc sửa đổi, bổ sung chính sách ưu tiên, trọng dụng và đãi ngộ tài năng trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn và di sản văn hóa được coi là nhiệm vụ trọng tâm. Qua đó, tỉnh mong muốn tạo ra những chính sách đủ sức hấp dẫn để thu hút và giữ chân các tài năng văn hóa, nghệ thuật.

Trong kế hoạch phát triển văn hóa của mình, tỉnh Khánh Hòa cũng sẽ ưu tiên đầu tư vào các dự án thiết chế văn hóa quy mô lớn như bảo tàng, nhà hát trong thời gian tới. Đây là những công trình không chỉ đáp ứng nhu cầu văn hóa của nhân dân mà còn góp phần quảng bá văn hóa Khánh Hòa đến với công chúng quốc tế.

Có thể thấy, với việc đề xuất sửa đổi, bổ sung các chính sách ưu tiên và đãi ngộ đặc biệt cho các tài năng trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, tỉnh Khánh Hòa đang thể hiện quyết tâm không nhỏ trong việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam toàn diện. Qua đó, tỉnh kỳ vọng sẽ tạo ra những động lực mới cho sự phát triển bền vững của địa phương trong tương lai.