Khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đang gây ra nhiều quan ngại về một cuộc chiến pháp lý phức tạp và những tác động tiềm ẩn lên thị trường tài chính cũng như nền kinh tế. Giới chuyên gia về pháp lý và chính sách cho rằng tình huống này đặt ra nhiều câu hỏi về quyền hạn của Tổng thống và tính độc lập của Fed, một trụ cột quan trọng trong cơ cấu kinh tế của Mỹ.

Một vấn đề cốt lõi trong tình huống này là liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền để cách chức ông Powell hay không. Câu trả lời gần như chắc chắn là không, trừ khi có “nguyên nhân chính đáng”. Tuy nhiên, việc xác định “nguyên nhân chính đáng” có thể rất chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố, từ đó mở ra khả năng tranh cãi và kiện tụng.

Nếu ông Trump cố gắng sa thải ông Powell, rất có khả năng ông Powell sẽ khởi kiện. Vụ kiện có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao, cơ quan có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp liên quan đến các cơ quan liên bang. Trước đây, Tòa án Tối cao đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện. Điều này cho thấy rằng việc sa thải ông Powell mà không có lý do chính đáng có thể sẽ bị pháp luật cản trở.

Ngoài việc khởi kiện, ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, giúp ông tiếp tục có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Việc này cho thấy rằng mặc dù Tổng thống có thể cố gắng sa thải ông Powell, nhưng ông Powell vẫn có thể duy trì vị trí của mình trong một thời gian nhất định nhờ vào cơ cấu tổ chức của Fed.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều mà ông cho là có thể làm tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng việc hạ lãi suất có thể dẫn đến những hệ quả kinh tế đáng kể, bao gồm cả lạm phát và sự bất ổn trên thị trường tài chính. Ông Trump muốn lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó ngay bây giờ, bất kể những hệ quả kinh tế có thể xảy ra.

Việc sa thải ông Powell có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế. Việc này không chỉ tạo ra sự bất ổn về chính sách tiền tệ mà còn có thể làm cứng rắn hơn lập trường của FOMC về lãi suất. Hơn nữa, chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ khó có thể khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát.

Giới chuyên gia và công chúng đang theo dõi chặt chẽ diễn biến của tình huống này. Một cuộc chiến pháp lý về việc sa thải ông Powell có thể sẽ kéo dài và gây ra nhiều bất ổn. Ngoài ra, các hoạt động của Fed và các quyết định về lãi suất sẽ tiếp tục được giám sát chặt chẽ bởi thị trường và các bên liên quan. Điều quan trọng là sự độc lập của Fed phải được bảo vệ để đảm bảo rằng các quyết định về chính sách tiền tệ được đưa ra dựa trên các nguyên tắc kinh tế, hơn là áp lực chính trị.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng vừa thông tin về định hướng điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian tới. Theo đó, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến tình hình kinh tế quốc tế và trong nước để điều hành chính sách tiền tệ một cách chủ động, linh hoạt, hiệu quả.

Điều hành lãi suất và tỷ giá phù hợp với cân đối vĩ mô, diễn biến lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ là các mục tiêu trọng tâm. Tại hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện mục tiêu tăng trưởng năm 2025, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh, trong bối cảnh kinh tế vĩ mô thế giới và trong nước tiếp tục có những diễn biến phức tạp, lạm phát tại nhiều nền kinh tế lớn tuy đã hạ nhiệt nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ quay trở lại.

Các tổ chức quốc tế đã điều chỉnh hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 so với các dự báo trước đó. Do đó, công tác điều hành chính sách tiền tệ trong nước đòi hỏi phải tiếp tục duy trì sự chủ động, linh hoạt, kịp thời và hiệu quả. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

NHNN đã điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở, phù hợp với diễn biến cung – cầu trên thị trường tiền tệ. NHNN duy trì các phiên chào mua giấy tờ có giá hằng ngày với khối lượng phù hợp, đáp ứng nhu cầu vốn của các tổ chức tín dụng; đồng thời đa dạng hóa và kéo dài kỳ hạn chào mua, góp phần hỗ trợ nguồn vốn trung dài hạn cho hệ thống ngân hàng, qua đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và giữ ổn định vĩ mô.

Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất điều hành ở mức thấp nhằm định hướng giảm lãi suất cho vay, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn. NHNN cũng chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí hoạt động, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và triển khai các giải pháp khác nhằm nỗ lực giảm lãi suất cho vay.

Nhờ điều hành đồng bộ các giải pháp, mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục xu hướng giảm; riêng trong tháng 6/2025, lãi suất cho vay bình quân đối với các khoản vay phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức khoảng 6,3%/năm, giảm 0,6%/năm so với cuối năm 2024.

Về định hướng điều hành trong thời gian tới, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến tình hình kinh tế quốc tế và trong nước để điều hành chính sách tiền tệ một cách chủ động, linh hoạt, hiệu quả; điều hành lãi suất và tỷ giá phù hợp với cân đối vĩ mô, diễn biến lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ.

NHNN cũng sẽ chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí, giữ ổn định mặt bằng lãi suất huy động, phấn đấu giảm thêm lãi suất cho vay nhằm tạo dư địa hỗ trợ sản xuất, kinh doanh. Cùng với đó, NHNN sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp điều hành tín dụng phù hợp với tình hình kinh tế vĩ mô, diễn biến lạm phát và khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm 2025.