Tổng thống Đại học California, Los Angeles (UCLA) Julio Frenk vừa gửi một thông điệp quan trọng đến cộng đồng Bruins sau khi trường nhận được thông báo từ chính phủ liên bang về việc tạm dừng một số nguồn tài trợ nghiên cứu. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà nghiên cứu phụ thuộc vào các khoản tài trợ quan trọng mà còn có tác động sâu rộng đến người dân Mỹ trên toàn quốc, những người mà cuộc sống, sức khỏe và tương lai phụ thuộc vào những nghiên cứu đột phá mà UCLA thực hiện.

Ông Frenk đã chia sẻ một câu chuyện cảm động về Tiến sĩ Abbas Ardehali, một giáo sư tại UCLA, người đã thực hiện thành công ca cấy ghép phổi đầu tiên sử dụng Hệ thống chăm sóc Organ. Hệ thống này giúp giữ phổi sống sót bên ngoài cơ thể trong khi chờ cấy ghép, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực y học cấy ghép. Công việc của Tiến sĩ Ardehali không chỉ thay đổi tương lai của y học cấy ghép mà còn cứu sống hàng ngàn người Mỹ. Những thành tựu như thế là kết quả trực tiếp của việc hỗ trợ nghiên cứu thông qua các cơ quan chính phủ liên bang như NSF và NIH.

UCLA là một trong những tổ chức hàng đầu nhận được tài trợ từ các cơ quan chính phủ liên bang để thực hiện các nghiên cứu mang tính đột phá. Những nghiên cứu này không chỉ dừng lại trong các phòng thí nghiệm hoặc giảng đường mà còn có ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống thực của người dân trên toàn quốc. Các nhà nghiên cứu tại UCLA đã và đang nỗ lực không ngừng để tạo ra những đổi mới trong nhiều lĩnh vực, từ y tế đến công nghệ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và tạo ra những cơ hội mới cho tương lai.

Ông Frenk nhấn mạnh rằng quyết định của chính phủ liên bang về việc ngừng tài trợ nghiên cứu là rất đáng thất vọng và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hàng trăm khoản tài trợ. Điều này gây ra ảnh hưởng xấu đến cuộc sống và công việc của các nhà nghiên cứu, giảng viên và nhân viên UCLA. Ông cũng nhấn mạnh rằng quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến UCLA mà còn có tác động rộng lớn đến cộng đồng khoa học và xã hội Mỹ.

Chính phủ liên bang cho rằng lý do của quyết định này là do sự hiện diện của chủ nghĩa bài Do Thái và thiên vị trên khuôn viên trường. Tuy nhiên, ông Frenk đã khẳng định rằng UCLA đã thực hiện nhiều hành động mạnh mẽ để biến khuôn viên trường trở thành một môi trường an toàn và chào đón tất cả sinh viên. Trường đã cam kết xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử và thúc đẩy sự đa dạng, hòa nhập.

Ông Frenk cũng nhấn mạnh rằng tài trợ nghiên cứu của liên bang không phải là một món quà mà là một khoản đầu tư vào tương lai của đất nước. Các nhà nghiên cứu UCLA cạnh tranh gay gắt để có được những khoản tài trợ này và cam kết sử dụng chúng để mang lại lợi ích cho xã hội. Qua đó, họ không chỉ tạo ra những phát kiến khoa học mà còn góp phần giải quyết những thách thức xã hội, y tế và môi trường cấp thiết.

Trước tình huống này, UCLA đã chuẩn bị kỹ lưỡng và đang tích cực đánh giá các lựa chọn tốt nhất để bảo vệ lợi ích của giảng viên, sinh viên và nhân viên, cũng như bảo vệ các giá trị và nguyên tắc của trường. UCLA cam kết tiếp tục theo đuổi nghiên cứu xuất sắc và cung cấp một môi trường học tập đa dạng và hòa nhập cho tất cả.

Phát triển các viện nghiên cứu và trường đại học thành những chủ thể nghiên cứu mạnh đang là mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Để đạt được mục tiêu này, điều cần thiết là các viện nghiên cứu và trường đại học phải ưu tiên chất lượng, chiều sâu, sự liên kết và tính khả thi của các đề tài nghiên cứu. Ngoài ra, việc phát triển mô hình hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và địa phương là yếu tố then chốt để tạo ra một chuỗi giá trị khép kín, từ nghiên cứu cơ bản đến thương mại hóa.

Các chuyên gia chỉ ra rằng một trong những khó khăn lớn hiện nay là vấn đề tài chính. Trong bối cảnh ngân sách dành cho khoa học còn hạn chế, việc tập trung nguồn lực cho nghiên cứu ứng dụng có tính liên ngành và đa giai đoạn đang là một thách thức lớn. Hiện có nhiều nghiên cứu chỉ mới dừng lại ở giai đoạn công bố bài báo quốc tế, báo cáo hội nghị hoặc tham gia các cuộc thi khoa học, mà chưa thể tiếp tục đến giai đoạn chuyển giao công nghệ hoặc sản xuất thử nghiệm.

Để khắc phục khó khăn này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần có cơ chế tài chính linh hoạt và hấp dẫn hơn. Chẳng hạn, họ có thể thiết lập một quỹ hỗ trợ riêng cho các giai đoạn chuyển tiếp từ kết quả nghiên cứu đến sản phẩm thử nghiệm, từ phòng thí nghiệm đến quy mô sản xuất. Những sản phẩm nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng nên được ươm tạo trong các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nơi tập hợp các nhà khoa học, nhà đầu tư và chuyên gia thị trường.

Bên cạnh hỗ trợ tài chính, việc xây dựng cơ chế rõ ràng để tuyển dụng, sử dụng và đãi ngộ đội ngũ nghiên cứu khoa học cũng là yếu tố quan trọng. Đặc biệt, cần có những chính sách để thu hút và giữ chân các nhà khoa học trẻ, giúp họ yên tâm cống hiến và phát triển sự nghiệp trong nước. Hệ sinh thái kết nối ba nhà: nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp cần được thiết lập và củng cố, nhằm tạo điều kiện để các sản phẩm nghiên cứu được đưa vào thực tiễn một cách hiệu quả, đóng góp trực tiếp cho sự phát triển kinh tế – xã hội.

Với định hướng rõ ràng từ Nghị quyết 57, cùng sự quan tâm và đầu tư đúng mức từ Nhà nước, cũng như sự vào cuộc đồng bộ của các bên liên quan, nền khoa học công nghệ Việt Nam được kỳ vọng sẽ có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Mục tiêu là hình thành một hệ sinh thái nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa bền vững, trong đó các viện nghiên cứu và trường đại học giữ vai trò nòng cốt. Sự phát triển của hệ sinh thái này không chỉ góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu và đổi mới sáng tạo của đất nước mà còn đưa khoa học công nghệ Việt Nam lên một tầm cao mới, hội nhập quốc tế.

Hai nam sinh Trung Quốc đã tạo nên một làn sóng chú ý vào năm 2011 khi cố tình viết những dòng sai phạm trên bài thi đại học của mình. Quyết định liều lĩnh đó đã dẫn đến việc họ nhận điểm 0 và từ đó, cuộc đời của họ đã thay đổi theo hướng hoàn toàn khác.

Xu Mengnan, một trong hai nam sinh, đã công khai viết tên, số báo danh và trường học của mình vào phần nội dung bài thi. Hệ lụy của việc làm này là anh nhận điểm 0 và bị loại khỏi kỳ thi. Đến từ một gia đình nghèo và chỉ có bằng cấp 3, Xu Mengnan đã phải đối mặt với một hiện thực khắc nghiệt. Anh đã phải đi làm thuê tại nhiều nhà máy, xưởng sản xuất với các công việc tay chân như phát tờ rơi, làm hố ga, thiết bị vệ sinh.

Nhưng Xu Mengnan đã sớm nhận ra hậu quả của quyết định bồng bột năm xưa và đã quyết định làm lại từ đầu. Anh đã lập một website mang tên ‘0 điểm cho kỳ thi đại học’ để chia sẻ những câu chuyện về các thí sinh từng trượt đại học hoặc cố tình đạt điểm 0. Vào cuối năm 2017, Xu đã quyết định ôn luyện và vào tháng 5/2018, anh trở thành sinh viên của một trường đại học ở An Huy. Câu chuyện của Xu Mengnan là một minh chứng cho việc sai lầm có thể sửa, miễn là con người dám đối diện, dám thay đổi và chọn lại con đường đúng.

Khác với Xu Mengnan, Zhang Jiao – thí sinh đến từ tỉnh Thiểm Tây – đã nổi lên với biệt danh ‘nhà vô địch điểm 0’, nhưng theo hướng châm biếm, tiêu cực. Zhang đã không trả lời bất kỳ câu hỏi nào mà chỉ viết vỏn vẹn 16 chữ mang tính chống đối trong tất cả bài thi. Kết quả là điểm 0 tròn trĩnh ở tất cả các môn thi.

Zhang Jiao đã nhanh chóng rơi vào vòng xoáy lừa đảo khi không có bằng cấp, không công việc ổn định. Anh bị phát hiện có liên quan đến các vụ chiếm đoạt tài sản và gian lận thẻ tín dụng, tổng cộng lên đến hơn 400.000 NDT. Cuối cùng, Zhang phải trả giá bằng bản án tù. Câu chuyện của Zhang Jiao là một lời cảnh tỉnh cho những ai muốn ‘nổi tiếng bất chấp’ và không chịu hậu quả của hành động liều lĩnh của mình.

Câu chuyện của hai nam sinh này là một bài học kinh nghiệm cho tất cả mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ đang chuẩn bị cho kỳ thi đại học. Sai lầm có thể xảy ra, nhưng quan trọng là chúng ta phải dám đối diện, dám thay đổi và chọn lại con đường đúng để đạt được thành công trong tương lai.

Hàng trăm nhà khoa học và lao động trình độ cao tại Mỹ đang cân nhắc rời bỏ quê hương do lo ngại về các chính sách mới, gây ra nguy cơ chảy máu chất xám. Nhà sử học Brian Sandberg là một trong số họ, người đã nộp đơn vào chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp) cùng gần 300 nhà nghiên cứu khác.

Ông cho biết toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay. Một khảo sát gần đây của tạp chí Nature cho thấy hơn 75% trong số 1.600 nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời đất nước do các chính sách mới. Làn sóng bất an này bắt nguồn từ việc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) sa thải 10.000 nhân viên, trong đó có các nhà khoa học từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) và Viện Ung thư Quốc gia, cùng với việc cắt giảm ngân sách nghiên cứu.

Các nhà khoa học Mỹ đang tìm kiếm môi trường làm việc tự do và ổn định ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp. Đại học Aix-Marseille (Pháp) đã nhận được hàng trăm hồ sơ từ các viện nghiên cứu danh tiếng như Johns Hopkins, NASA, và các đại học lớn như Columbia, Yale và Stanford.

Chủ tịch Đại học Aix-Marseille, ông Éric Berton, cho biết đây là một khoảnh khắc lịch sử, khi các nhà khoa học Mỹ tìm đến Pháp để có không gian tự do nghiên cứu. Nhiều ứng viên Mỹ yêu cầu giấu tên vì lo ngại bị trả đũa.

Các nhà khoa học mô tả một môi trường làm việc đầy bất ổn, khi chính phủ cắt tài trợ và kiểm duyệt nội dung. Một số nhà khoa học khác cũng chia sẻ về khó khăn khi phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.

James, một nhà nghiên cứu khí hậu, cùng vợ đều có tên trong danh sách rút gọn. Ông đối mặt với nguy cơ phải từ bỏ sự nghiệp hàng chục năm ở Mỹ. ‘Tôi biết ơn vì có cơ hội này, nhưng cũng rất buồn vì tôi lại cần đến nó’, ông chia sẻ với tạp chí Nature.

Hiện tại, các nhà khoa học đang chờ đợi quyết định của Đại học Aix-Marseille về việc tiếp nhận họ. Nếu được chấp nhận, họ sẽ có cơ hội tiếp tục sự nghiệp nghiên cứu của mình tại Pháp, đồng thời đóng góp cho sự phát triển của khoa học và công nghệ ở châu Âu.

Trong bối cảnh này, các trường đại học và viện nghiên cứu tại Mỹ cần phải tìm cách giữ chân các tài năng khoa học của mình. Bằng cách đó, họ có thể tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển.