Ngày 22/8, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã có chuyến thăm Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển (R&D) về công nghệ cao và chip bán dẫn của Tập đoàn FPT tại Đà Nẵng. Đây là hoạt động trong khuôn khổ Lễ khởi động phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến cho vi mạch bán dẫn (Dự án FAB-lab).

Trung tâm R&D về công nghệ cao và chip bán dẫn FPT đặt tại Công viên phần mềm Đà Nẵng số 2, ven sông Hàn. Tại đây, ông Trần Đăng Hoà, Chủ tịch FPT IS – Tập đoàn FPT, đã giới thiệu các giải pháp công nghệ “Make in Vietnam – Made by FPT” đang được nghiên cứu và triển khai tại trung tâm. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá cao những nỗ lực nghiên cứu và phát triển công nghệ của đội ngũ chuyên gia FPT, đồng thời động viên cán bộ, kỹ sư tiếp tục phát huy tinh thần đổi mới sáng tạo, đóng góp vào sự phát triển chung của nước nhà.

Bộ trưởng đặc biệt căn dặn các kỹ sư công nghệ FPT phải luôn ghi nhớ chiến lược mà công ty đặt ra, trong đó khẳng định khẩu hiệu “Co-create the Next” – Song hành kiến tạo – là chiến lược đúng đắn, quan trọng của đội ngũ kỹ sư công nghệ cao và chip bán dẫn. FPT đang tập trung phát triển hệ sinh thái giải pháp trong lĩnh vực công nghệ cao, bao gồm các nền tảng phục vụ chính phủ số, đô thị thông minh, y tế, giáo dục, tài chính – ngân hàng, sản xuất – công nghiệp, cũng như các giải pháp hỗ trợ quản trị dữ liệu và điều hành.

Các sản phẩm được tích hợp công nghệ tiên tiến như AI, Big Data… nhằm đáp ứng bài toán đặc thù của từng lĩnh vực và nhu cầu chuyển đổi số sâu rộng của cả khu vực công và tư nhân. Riêng trong năm 2024, nhiều sản phẩm của FPT đã được tập trung phát triển tại Đà Nẵng – đóng góp trực tiếp vào mục tiêu giải bài toán thực tiễn bằng công nghệ và thúc đẩy sáng tạo nội lực tại địa phương, theo đúng định hướng của Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 136 của Quốc hội.

Chiều cùng ngày, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng có buổi làm việc với Thành ủy, UBND thành phố Đà Nẵng cùng các doanh nghiệp công nghệ tiêu biểu. Tại đây, ông Trần Đăng Hoà, Chủ tịch FPT IS – Tập đoàn FPT, đã đề nghị mong muốn đồng hành với Đà Nẵng để thúc đẩy phát triển công nghệ cao, hiện thực hóa định hướng Nghị quyết 57. 20 năm trước, FPT đã cùng Đà Nẵng khởi đầu giấc mơ xuất khẩu phần mềm. 20 năm tiếp theo, FPT sẽ viết tiếp giấc mơ AI và chip bán dẫn.

Đà Nẵng có đầy đủ các điều kiện lợi thế về hạ tầng, nhân lực cao, chuyên gia Việt kiều từ Silicon Valley (Mỹ) quy tụ. Đặc biệt, thành công nhất của nơi đây chính là sự quan tâm sát sao, lắng nghe và đồng hành của lãnh đạo, chính quyền. FPT mong muốn cùng Đà Nẵng hiện thực hóa giấc mơ AI và chip bán dẫn. Trước mắt là thiết kế chip chất lượng cao ‘Make in Vietnam’, đủ sức cạnh tranh toàn cầu mà FPT đang làm.

Trong vài năm tới, FPT đặt mục tiêu đưa toàn bộ quy trình thiết kế và kiểm thử chip về Đà Nẵng nói riêng và xây dựng hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam nói chung. Với kinh nghiệm 37 năm song hành chuyển đổi số tại Việt Nam và khu vực, sở hữu mạng lưới đối tác toàn cầu, FPT cam kết thu hút đối tác và chuyên gia hàng đầu về thành phố, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ Make in Vietnam – Make in Đà Nẵng. ‘Chúng tôi tin rằng thành phố Đà Nẵng sẽ không chỉ là trung tâm công nghệ của Việt Nam mà trên cả thế giới’, ông Hoà bày tỏ.

Trong bối cảnh hiện nay, người Việt đang tích cực chuyển đổi từ việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu sang tạo ra những hệ thống AI mang bản sắc riêng, hiểu ngôn ngữ, văn hóa và nhu cầu của chính người Việt. Sự kiện quan trọng đánh dấu bước ngoặt toàn cầu về AI là sự xuất hiện của ChatGPT vào năm 2022, đưa công nghệ này từ lĩnh vực kỹ thuật trở thành chủ đề phổ biến trong truyền thông, giáo dục và kinh doanh.

Tại Việt Nam, việc tích hợp các công cụ AI quốc tế vào sản phẩm và quy trình số đã trở thành xu hướng. Tuy nhiên, các công cụ AI nước ngoài thường có hạn chế khi xử lý tiếng Việt, đặc biệt trong các lĩnh vực đặc thù như pháp luật, giáo dục phổ thông hay hội thoại vùng miền. Điều này đã thôi thúc sự phát triển của AI Việt, từ giai đoạn ứng dụng sang làm chủ công nghệ, với mục tiêu xây dựng bản sắc riêng.

Ban đầu, hầu hết các ứng dụng AI tại Việt Nam được xây dựng trên nền tảng sẵn có từ nước ngoài. Các công ty tích hợp API từ Google, OpenAI hoặc Microsoft để tạo chatbot, phân tích văn bản, hoặc tạo sinh nội dung cơ bản. Tuy nhiên, hạn chế lớn vẫn là việc phụ thuộc vào mô hình nước ngoài và dữ liệu ngôn ngữ Việt còn hạn hẹp.

Từ giữa năm 2023, khi các mô hình mã nguồn mở như LLaMA hay Mistral trở thành xu hướng, AI Việt bắt đầu chuyển từ tích hợp sang làm chủ. Các doanh nghiệp như VinAI đã phát triển PhởGPT chuyên dụng cho tiếng Việt; VinBigdata ra mắt ViGPT chuyên sâu về lĩnh vực đặc thù của Việt Nam như pháp luật, lịch sử, văn hóa, danh nhân; FPT.AI ứng dụng mô hình RAG kết hợp dữ liệu Việt; VAIS xây dựng tập dữ liệu chuẩn hóa phục vụ nhận dạng giọng nói.

Bước sang năm 2025, nhiều đơn vị không còn dừng ở việc cải tiến, mà đã bắt đầu xây dựng bản sắc riêng cho AI Việt. Không chỉ đơn giản là hiểu tiếng Việt, các mô hình mới đang được huấn luyện để hành xử như một người Việt số, phản ánh cách nói chuyện, thói quen, logic suy nghĩ và cả các khái niệm xã hội mang tính bản địa.

Nhiều sản phẩm của FPT Smart Cloud như FPT AI Engage, FPT AI Reader, FPT AI Vision đã đưa AI vào từng ngữ cảnh đặc thù của Việt Nam. Trong đó, có thể kể đến: trợ lý ảo trong dịch vụ công, chatbot trong ngành bán lẻ, khả năng phản hồi theo vùng miền.

Tương lai của AI Việt không nằm ở việc sao chép một GPT-5 phiên bản Việt, mà ở chỗ phát triển những trợ lý ảo thực sự hiểu con người Việt Nam từ ngôn ngữ, cách giao tiếp đến văn hóa và thói quen hằng ngày. Với tinh thần đổi mới mạnh mẽ, khả năng hội nhập nhanh và hệ sinh thái AI nội địa đang phát triển, Việt Nam hoàn toàn có thể định hình con đường riêng không chỉ theo kịp xu hướng toàn cầu mà còn tạo ra dấu ấn riêng trên bản đồ AI khu vực và thế giới.