Bộ Khoa học và Công nghệ đang tích cực đôn đốc và thúc đẩy 6 địa phương triển khai khu công nghiệp công nghệ số và khu công nghiệp công nghệ thông tin tập trung. Đến tháng 5/2025, trên cả nước đã có 8 khu công nghệ thông tin (CNTT) tập trung được thành lập, mở rộng và công nhận theo quy định của pháp luật. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 890/QĐ-TTg thành lập Khu công nghệ thông tin tập trung Bình Dương với quy mô diện tích 15,47 ha, nằm trong Khu liên hợp Công nghiệp – Dịch vụ – Đô thị Bình Dương. Các doanh nghiệp thực hiện dự án trong lĩnh vực công nghệ thông tin đầu tư vào Khu công nghệ thông tin tập trung Bình Dương sẽ được hưởng các ưu đãi quy định tại Nghị định số 154/2013/NĐ-CP ngày 8/11/2013 của Chính phủ và các chính sách ưu đãi khác áp dụng đối với khu công nghệ thông tin tập trung theo quy định của pháp luật.

Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang hướng dẫn và phối hợp thúc đẩy phát triển thêm các khu công nghệ số tập trung tại các địa phương như Yên Bình – Thái Nguyên, Hậu Giang, Bình Định, Hạ Long tỉnh Quảng Ninh, Long Thành tỉnh Đồng Nai và Bắc Ninh.

Tuy nhiên, đánh giá về Hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số Việt Nam hiện vẫn còn hạn chế, thiếu tính đa dạng, bền vững và năng lực công nghệ. Các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu ứng dụng và phát triển công nghệ, trong khi khả năng làm chủ công nghệ còn hạn chế, đặc biệt là các công nghệ như Trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, chuỗi khối, internet vạn vật, bán dẫn, 5G, 6G, thông tin vệ tinh.

Tổng doanh thu ngành cao nhưng chủ yếu đến từ doanh nghiệp FDI. Các doanh nghiệp Việt Nam hiện vẫn chưa thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị của các doanh nghiệp FDI do chưa đáp ứng được các tiêu chí hoặc chưa đủ năng lực để nhận chuyển giao công nghệ mà các tập đoàn công nghệ quốc tế đặt ra.

Một trong những nguyên nhân chính là Việt Nam đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, các tổng công trình sư. Mặc dù có nguồn nhân lực dồi dào, Việt Nam vẫn đang đối mặt với thách thức thiếu hụt các chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ số.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng cần hoàn thiện khung khổ pháp lý, đặc biệt là văn bản pháp luật hướng dẫn Luật Công nghiệp công nghệ số. Đồng thời, cần xây dựng và tổ chức triển khai các chiến lược, chương trình, đề án phát triển công nghiệp công nghệ số như Chiến lược quốc gia về phát triển công nghiệp bán dẫn.

Bộ cũng đề xuất phát triển hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số Việt Nam toàn diện, bao trùm đầy đủ từ công nghiệp phụ trợ, sản xuất sản phẩm công nghệ số, nghiên cứu phát triển các nền tảng số, các giải pháp số tổng thể phục vụ chuyển đối số quốc gia và tham gia ngày càng sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Phát triển các viện nghiên cứu và trường đại học thành những chủ thể nghiên cứu mạnh đang là mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Để đạt được mục tiêu này, điều cần thiết là các viện nghiên cứu và trường đại học phải ưu tiên chất lượng, chiều sâu, sự liên kết và tính khả thi của các đề tài nghiên cứu. Ngoài ra, việc phát triển mô hình hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và địa phương là yếu tố then chốt để tạo ra một chuỗi giá trị khép kín, từ nghiên cứu cơ bản đến thương mại hóa.

Các chuyên gia chỉ ra rằng một trong những khó khăn lớn hiện nay là vấn đề tài chính. Trong bối cảnh ngân sách dành cho khoa học còn hạn chế, việc tập trung nguồn lực cho nghiên cứu ứng dụng có tính liên ngành và đa giai đoạn đang là một thách thức lớn. Hiện có nhiều nghiên cứu chỉ mới dừng lại ở giai đoạn công bố bài báo quốc tế, báo cáo hội nghị hoặc tham gia các cuộc thi khoa học, mà chưa thể tiếp tục đến giai đoạn chuyển giao công nghệ hoặc sản xuất thử nghiệm.

Để khắc phục khó khăn này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần có cơ chế tài chính linh hoạt và hấp dẫn hơn. Chẳng hạn, họ có thể thiết lập một quỹ hỗ trợ riêng cho các giai đoạn chuyển tiếp từ kết quả nghiên cứu đến sản phẩm thử nghiệm, từ phòng thí nghiệm đến quy mô sản xuất. Những sản phẩm nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng nên được ươm tạo trong các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nơi tập hợp các nhà khoa học, nhà đầu tư và chuyên gia thị trường.

Bên cạnh hỗ trợ tài chính, việc xây dựng cơ chế rõ ràng để tuyển dụng, sử dụng và đãi ngộ đội ngũ nghiên cứu khoa học cũng là yếu tố quan trọng. Đặc biệt, cần có những chính sách để thu hút và giữ chân các nhà khoa học trẻ, giúp họ yên tâm cống hiến và phát triển sự nghiệp trong nước. Hệ sinh thái kết nối ba nhà: nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp cần được thiết lập và củng cố, nhằm tạo điều kiện để các sản phẩm nghiên cứu được đưa vào thực tiễn một cách hiệu quả, đóng góp trực tiếp cho sự phát triển kinh tế – xã hội.

Với định hướng rõ ràng từ Nghị quyết 57, cùng sự quan tâm và đầu tư đúng mức từ Nhà nước, cũng như sự vào cuộc đồng bộ của các bên liên quan, nền khoa học công nghệ Việt Nam được kỳ vọng sẽ có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Mục tiêu là hình thành một hệ sinh thái nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa bền vững, trong đó các viện nghiên cứu và trường đại học giữ vai trò nòng cốt. Sự phát triển của hệ sinh thái này không chỉ góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu và đổi mới sáng tạo của đất nước mà còn đưa khoa học công nghệ Việt Nam lên một tầm cao mới, hội nhập quốc tế.

Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI: Tận dụng hiệu quả ‘mỏ vàng’ dữ liệu trong chuyển đổi số quốc gia

Trong bối cảnh hiện nay, việc xác định dữ liệu là tài nguyên số quan trọng đã trở thành một vấn đề cấp thiết. Tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, các chuyên gia đã tập trung thảo luận về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ mới để nâng cao hiệu suất lao động, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyển đổi số quốc gia.

Ông Trần Quang Hưng, Ủy viên Ban Chấp hành, Trưởng Ban Đoàn – Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, đã chủ trì phiên thảo luận và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng ‘bệ đỡ thị trường’ cho đổi mới sáng tạo. Với dân số hơn 100 triệu người và hệ thống dữ liệu ngày càng được hoàn thiện, Việt Nam đang sở hữu lợi thế lớn để phát triển các mô hình kinh tế dựa trên dữ liệu.

Tuy nhiên, ông Hưng cũng chỉ ra rằng dữ liệu quốc gia hiện nay vẫn còn phân tán, thiếu sự liên kết giữa các lĩnh vực như thuế, bảo hiểm, nhân khẩu, ngành nghề… Điều này đã gây ra khó khăn cho việc khai thác và sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả.

Các chuyên gia cũng cho rằng, Việt Nam cần làm rõ khái niệm dữ liệu trong bối cảnh hiện nay, những thuộc tính nào cần lưu trữ lâu dài và đâu là thông tin nên được loại bỏ. Điều cốt lõi của dữ liệu là phải ‘đúng, đủ, sạch, sống’. Tuy nhiên, phần lớn phần mềm không được cập nhật dữ liệu thường xuyên, dẫn đến giá trị thông tin giảm theo thời gian.

Để xây dựng hệ thống dữ liệu liên tục, cần phát triển các nền tảng thực sự hữu ích để người dân sử dụng thường xuyên trong đời sống hằng ngày. Đặc biệt, toàn bộ dữ liệu thu thập từ người dùng cần được bảo mật tuyệt đối và tuân thủ các quy chuẩn chặt chẽ.

Tại Việt Nam, bước tiến lớn là việc tích hợp số định danh cá nhân với hệ thống bảo hiểm, tuy nhiên vẫn còn khoảng cách rất lớn đến mục tiêu liên thông dữ liệu y tế quốc gia. Các chuyên gia cho rằng cần bắt đầu từ dữ liệu cá nhân sau đó tiến tới dữ liệu ngành, chuẩn hóa định danh cá nhân là bước đầu tiên, cần một mã số duy nhất được dùng xuyên suốt cho tất cả dịch vụ công và dịch vụ tư nhân.

Mỗi ngành cần xây dựng bộ chuẩn dữ liệu riêng (cấu trúc, chuẩn định dạng) để dữ liệu có thể phân tích, lưu trữ và chia sẻ. Tạo hành lang pháp lý cho chia sẻ dữ liệu y tế ẩn danh, đặc biệt phục vụ nghiên cứu khoa học.

Tóm lại, việc khai thác hiệu quả ‘mỏ vàng’ dữ liệu trong chuyển đổi số quốc gia là một vấn đề cấp thiết. Các chuyên gia đã đưa ra nhiều giải pháp để xây dựng hệ thống dữ liệu liên tục, chuẩn hóa định danh cá nhân và tạo hành lang pháp lý cho chia sẻ dữ liệu y tế ẩn danh.

Xem thêm: https://baochinhphap.vn/kinh-te/dien-dan-tri-thuc-tre-viet-nam-toan-cau-lan-thu-vi-khai-thac-hieu-qua-mo-vang-du-lieu-trong-chuyen-doi-so-quoc-gia/102024.ahtml