Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Một trong những nội dung quan trọng của chỉ thị là yêu cầu các địa phương thực hiện các giải pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, trong đó có việc chuyển đổi phương tiện giao thông.

Cụ thể, đối với thành phố Hà Nội, Thủ tướng yêu cầu triển khai các giải pháp để tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, bảo đảm đến ngày 1/7/2026 không còn xe máy, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Đối với khu vực Vành đai 2, việc cấm xe môtô, xe gắn máy sẽ thực hiện từ 1/1/2028, đồng thời hạn chế xe ôtô cá nhân dùng xăng dầu.

Đáng chú ý, Vành đai 2 Hà Nội là tuyến giao thông nội đô khép kín của Hà Nội dài 43,6km, chạy qua các điểm: Vĩnh Tuy-Minh Khai-Đại La-Ngã Tư Vọng-đường Trường Chinh-Ngã Tư Sở-đường Láng-Cầu Giấy-Bưởi-Nhật Tân-Vĩnh Ngọc-Đông Hội-cầu chui Gia Lâm-khu công nghiệp Hanel-Vĩnh Tuy. Hai cầu vượt sông Hồng trên Vành đai 2 là Vĩnh Tuy và Nhật Tân, một cầu vượt sông Đuống là Đông Trù.

Trước đó, dự án xây dựng tuyến đường bộ trên cao dọc đường Vành đai 2, đoạn từ cầu Vĩnh Tuy đến Ngã Tư Sở được thông xe đầu năm 2023. Dự án có chiều dài 5,08km, tuyến đường có mặt cắt ngang đường trên cao 19m và phần đi bằng (dưới thấp) từ 53,5-63,5m. Việc đưa vào khai thác tuyến đường Vành đai 2 trên cao đã giúp khắc phục cơ bản tình trạng ùn tắc giao thông trên tuyến.

Hiện Vành đai 2 chỉ còn đoạn Ngã Tư Sở-Cầu Giấy (đi trùng với đường Láng hiện nay) dài gần 4km chưa được mở rộng và xây dựng đường trên cao. Đây là tuyến đường bao quanh khu vực nội đô mở rộng, kết nối các quận cũ của Hà Nội trước khi sắp xếp lại đơn vị hành chính như: Hai Bà Trưng, Đống Đa, Ba Đình, Cầu Giấy, Thanh Xuân và Long Biên.

Tuyến đường được đầu tư mạnh với các dự án mở rộng, nổi bật là tuyến đường trên cao từ cầu Vĩnh Tuy đến Ngã Tư Sở giúp giảm tải các nút giao lớn. Vành đai 2 là ranh giới chuyển tiếp giữa nội đô và vùng ven, thúc đẩy sự phát triển các khu đô thị mới và tạo động lực cho quá trình đô thị hóa.

Vành đai 1 Hà Nội gồm các tuyến đường, phố Trần Khát Chân (ngã ba Trần Khát Chân-Nguyễn Khoái)-Đại Cồ Việt-Xã Đàn-Ô Chợ Dừa-Đê La Thành-Hoàng Cầu-Đê La Thành-Cầu Giấy-đường Bưởi-Lạc Long Quân-Âu Cơ-Nghi Tàm-Yên Phụ-Trần Nhật Duật-Trần Quang Khải-Trần Khánh Dư-Nguyễn Khoái-Trần Khát Chân.

Dự án Vành đai 1 chưa được khép kín do vẫn còn đoạn từ Hoàng Cầu tới Voi Phục đang thi công. Đoạn Hoàng Cầu-Voi Phục dài hơn 2,2km, mặt cắt ngang 50m, điểm đầu giao với đường Cát Linh-La Thành-Yên Lãng tại Hoàng Cầu (quận Đống Đa cũ), điểm cuối tại nút giao Voi Phục (quận Ba Đình cũ).

Vì vậy, khi hoàn thành đoạn tuyến Hoàng Cầu-Voi Phục, đây sẽ là vành đai đầu tiên của Hà Nội được khép kín. Lộ trình đến ngày 1/7/2026 không có xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1; từ ngày 1/1/2028 không có xe môtô, xe gắn máy, hạn chế xe ôtô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2; từ năm 2030 tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3.

Hà Nội đang đối mặt với thách thức lớn khi thực hiện lộ trình loại bỏ xe máy xăng, đặc biệt trong khu vực nội đô. Theo yêu cầu của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, sẽ áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.

Hà Nội hiện có trên 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ôtô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới song vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.

TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc loại bỏ xe máy xăng là bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ôtô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.

Để giải bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp, qua đó giúp tăng tỉ lệ sử dụng xe điện, giảm ô nhiễm môi trường.

Ông Thanh cũng đề xuất thành phố cần tập trung đầu tư, phát triển mạnh mẽ hạ tầng giao thông công cộng, bao gồm cả hệ thống trạm sạc điện cho xe máy và ôtô điện. Việc này nhằm đảm bảo cho người dân có đủ phương tiện để di chuyển trong trường hợp xe máy xăng bị loại bỏ. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của việc sử dụng xe điện và tác hại của xe máy xăng đối với môi trường.

Việc loại bỏ xe máy xăng tại Hà Nội là một phần quan trọng trong nỗ lực cải thiện môi trường và chất lượng sống của người dân. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, thành phố cần đưa ra các giải pháp toàn diện và phù hợp với điều kiện thực tế. Đây cũng là dịp để Hà Nội tiến gần hơn đến những thành phố hiện đại, văn minh và thân thiện với môi trường như nhiều nước trên thế giới.

Việc thay thế xe máy xăng bằng xe máy điện không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần tạo nên một môi trường sống sạch sẽ và an toàn hơn cho người dân. Với sự quyết tâm và sự tham gia của các bên liên quan, Hà Nội hoàn toàn có thể hiện thực hóa mục tiêu này trong tương lai không xa.

Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra chỉ đạo nhằm triển khai các giải pháp cụ thể để đạt được mục tiêu phát triển đô thị xanh, văn minh và thân thiện với môi trường tại Hà Nội. Theo đó, đến ngày 1/7/2026, sẽ không còn mô tô, xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực vành đai 1. Từ ngày 1/1/2028, chính sách sẽ mở rộng, hạn chế cả ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực vành đai 1 và vành đai 2.

Nhiều người dân ủng hộ chủ trương này, cho rằng nó giúp cải thiện môi trường sống, đặc biệt là ở khu vực nội đô đông dân cư. Việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và tiếng ồn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, cũng có không ít băn khoăn từ phía người dân, đặc biệt là những người lao động trực tiếp gắn bó với phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Họ cho rằng việc chuyển sang xe điện không hề đơn giản, đặc biệt là với những người thu nhập trung bình.

Các chuyên gia giao thông đánh giá cao chính sách này, cho rằng nó cần thiết và phù hợp với xu hướng toàn cầu, nhất là trong bối cảnh ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, họ cũng nhấn mạnh cần phải nghiên cứu để đặt đủ trạm sạc cho người dân. Việc xây dựng hạ tầng sạc điện sẽ là yếu tố quan trọng để đảm bảo việc sử dụng xe điện trở nên tiện lợi và hiệu quả.

TS. Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh văn phòng Uỷ ban An toàn Giao thông Quốc gia, cho rằng các bộ, ngành cần xem xét kỹ lưỡng khi chuyển đổi các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch sang xe chạy bằng điện. Việc này liên quan đến ngành Điện và cần đảm bảo cung cấp đủ điện, cũng như quản lý chất lượng các phương tiện chạy bằng điện. Các cơ quan chức năng cần có kế hoạch cụ thể để hỗ trợ người dân trong quá trình chuyển đổi.

Việc hạn chế phương tiện sử dụng xăng dầu tại Hà Nội là xu thế tất yếu trong lộ trình xây dựng đô thị hiện đại, bền vững. Tuy nhiên, để chính sách này thực sự phát huy hiệu quả, cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ hạ tầng cho đến cơ chế hỗ trợ, cùng sự đồng lòng của người dân. Khi đó, không chỉ Hà Nội, mà cả nước sẽ tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững, vì môi trường sống an lành cho các thế hệ tương lai.

Chính phủ và các cơ quan chức năng cần có những giải pháp hỗ trợ cụ thể cho người dân, đặc biệt là những người lao động có thu nhập trung bình, để giúp họ có thể chuyển đổi sang sử dụng xe điện một cách dễ dàng hơn. Một số giải pháp có thể được xem xét, như hỗ trợ tài chính, giảm thuế, hoặc cung cấp các chương trình cho vay mua xe điện với lãi suất ưu đãi.

Việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí, mà còn giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng một đô thị xanh, văn minh và thân thiện với môi trường.

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký ban hành chỉ thị số 20/CT-TTg, theo đó, từ ngày 1/7/2026, xe máy và mô tô chạy xăng sẽ bị cấm lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Hai năm sau đó, từ ngày 1/1/2028, các loại ô tô cá nhân sử dụng xăng, dầu cũng sẽ bị hạn chế ở cả Vành đai 1 và Vành đai 2. Đến năm 2030, toàn bộ phương tiện cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch sẽ không còn được phép hoạt động bên trong Vành đai 3.

Trước cú hích từ chính sách, thị trường đã có phản ứng nhanh chóng. Một trong những động thái đáng chú ý đến từ doanh nghiệp ô tô Việt Nam TMT Motors khi chuẩn bị ra mắt mẫu ô tô điện cỡ nhỏ mang tên Nano S05. Đây là dòng xe được thiết kế riêng cho điều kiện giao thông nội đô Việt Nam, với chiều dài chưa tới 3 mét và thân xe nhỏ gọn, cho phép dễ dàng di chuyển trong các con phố hẹp, khu dân cư đông đúc và bãi đỗ xe chật chội.

Điểm đặc biệt của Nano S05 chính là mức giá “phá vỡ mọi giới hạn” trong phân khúc ô tô điện: chỉ từ 150 triệu đồng. Mức giá này tương đương một chiếc xe tay ga cao cấp như SH hay Vespa. Chính điều này khiến mẫu xe trở thành lựa chọn tiềm năng cho các đối tượng người dùng trẻ như sinh viên, nhân viên văn phòng, hộ gia đình nhỏ hay các tài xế giao hàng.

Nano S05 có thể được sạc tại nhà thông qua ổ điện dân dụng, hoặc sạc nhanh tại các trạm công cộng. Đây là một yếu tố quan trọng giúp người dùng yên tâm sử dụng xe điện mà không lo ngại về hạ tầng. Không dừng lại ở việc phát triển sản phẩm, TMT Motors còn cho thấy tầm nhìn dài hạn khi công bố chiến lược đầu tư vào hạ tầng sạc điện với quy mô lên tới 30.000 trạm trên toàn quốc từ nay đến năm 2030.

Dự kiến Nano S05 sẽ chính thức ra mắt thị trường vào quý IV/2025, với hệ thống phân phối phủ khắp toàn quốc. Sự xuất hiện của dòng xe này không chỉ đánh dấu bước tiến mới của ngành công nghiệp ô tô nội địa, mà còn mở ra một tương lai khả thi cho việc “điện hóa” giao thông cá nhân tại các thành phố lớn.

Trong giai đoạn 2025–2030, khi lộ trình cấm xe xăng từng bước được triển khai tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều đô thị trọng điểm khác, ô tô điện giá rẻ sẽ không còn là sản phẩm thử nghiệm, mà sẽ trở thành lực lượng chủ đạo trong việc hiện thực hóa mục tiêu giao thông bền vững.