Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu và quản lý các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu. Phát hiện mới cho thấy rằng các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện.
Sông ngòi đóng vai trò quan trọng như những động mạch của Trái Đất, cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của các hệ sinh thái đa dạng. Tuy nhiên, việc tìm hiểu nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã trở thành một thách thức lâu dài đối với các nhà nghiên cứu trong hơn một thế kỷ qua.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện, lập bản đồ động lực của các nhánh sông dọc theo 84 con sông dựa trên các hình ảnh vệ tinh trên toàn cầu trong 36 năm. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tốc độ xói mòn bờ sông và tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện là yếu tố quyết định chính trong việc hình thành các nhánh sông.
Các nhà nghiên cứu đã phân loại sông ngòi thành hai loại chính: sông đơn dòng và sông đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất thế giới đều thuộc loại sông đa dòng, trong khi sông Mississippi đơn dòng ở Mỹ là một ngoại lệ đáng chú ý.
Nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về các thảm họa thiên nhiên và nỗ lực phục hồi sông ngòi. Việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng ngày càng được quan tâm. Những giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi phải xác định được độ rộng của hành lang sông cần thiết, cũng như thời gian để một con sông hồi phục trạng thái tự nhiên.
Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đưa ra một công thức giúp tính toán thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới. Điều này có thể giúp chuyển đổi việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi, mở ra những cơ hội mới cho việc quản lý và bảo vệ các nguồn tài nguyên nước trên toàn cầu.
